مردم‌سالاری در حکومت امام علی (ع)

Authors

  • احمد بخشایش اردستانی دانشیار علوم سیاسی، دانشگاه آزاد
Abstract:

از نظر امام علی‌ (ع)، عرصۀ سیاسی حکومت حق‌محور، عرصه‌ای شایسته‌‌سالار است که در آن همۀ افراد جامعه باید موقعیت مشارکت در حکومت را داشته باشند؛ و حکومت بر اراده و حضور آنان متکی است. آن حضرت‌ (ع) به حکومت، به‌مثابۀ وسیله‌ای برای خدمت به مردم نگاه می‌کنند. پرهیز از خودکامگی، و تأکید بر مشاوره با مردم، وجه بارز حکومت آن امام‌ (ع) است. در این حکومت، از عامۀ مردم به‌مثابۀ ستون دین و سپر محکم دربرابر دشمنان یاد می‌شود. امام علی‌ (ع) ارزش فوق‌العاده‌ای برای ضرورت جلب حسن‌ظن مردم قائل است، و از آنجا که قدرت سیاسی برخاسته از مردم است، مردم حق دارند بر روند اجرای امور در حیطۀ مبانی و احکام اسلامی نظارت کنند. در رأس سیاستگذاری‌های حکومت، تودۀ مردم قراردارند؛ زیرا این قشر عظیم همواره در سختی‌ها یاری‌رسان حکومت هستند. آگاهی سیاسی مردم، نقش به‌سزایی در روند استمرار، تداوم و تسریع اهداف حکومت دارد و حکومت عرصۀ پنهان‌کاری نیست و لذا همه باید در جریان اقدامات حکومت قرار گیرند تا ضمن صراحت، زمینه‌های شفافیت سیاسی درمقابل مردم نیز فراهم ‌آید. هرگونه تبعیض و نابرابری در تمامی عرصه‌ها، اعم از سیاسی و اقتصادی و اجتماعی، مطرود است تا محیطی مناسب و امن برای شکوفایی و بالندگی هر چه بیشتر جامعه فراهم آید. تمامی این اصول، اعم از حق اظهارنظر و مشارکت سیاسی، مدارا با مردم، خدمت به عامه و تلاش درجهت تأمین منافع عامه، پاسخگویی، شفافیت، برابری، عدالت، ... مبانی و اصولی هستند که امروزه از شرایط یک حکومت مردمی است؛ و این نکته حائز اهمیت است که اجرای چنین اصولی در دوران حکومت حق‌محور امام علی‌ (ع) نمود پیدا کرده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقش کوفیان در حکومت امام علی(ع)

مردم کوفه در طول خلافت امیرالمؤمنین علی(ع) نقش مهمی در تاریخ خلافت اسلامی ایفا نمودند. مسئلة اساسی که در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است شناخت دلایل حمایت اهل کوفه از امام(ع) در برهه‌هایی از خلافت وی و بررسی عوامل تداوم نیافتن آن توسّط گروه‌هایی از مردم این شهر است. سؤالات پژوهش عبارتند از: 1- تداوم نیافتن حمایت از امام(ع)، ریشه در چه عواملی داشت؟ 2- آیا عدالت امام با مناسبات اجتماعی – اقتصاد...

full text

پیامدها و دستاوردهای حکومت امام علی (ع)

پس از حکومت نبوی حکومت امام علی (ع) است که به‌رغم مدت زمان کوتاهش پیامدها و آثار فراوانی را برای جامعة بشری به‌همراه داشته است. رفتار و نگرش سیاسی ایشان به‌گونه‌ای بوده است که نه‌فقط برای مسلمانان بلکه برای تمام دوره‌ها و حکومت‌ها به‌مثابة الگویی به‌کار گرفته می‌شود تا بشر به‌واسطة آن مسیر سعادت و خوش‌بختی را طی کند. رفتارها و ویژگی‌هایی مانند صراحت، پاسخ‌گویی و حساب‌پس‌دهی، حاکمیت عامه، عدالت ...

full text

نقش کوفیان در حکومت امام علی(ع)

مردم کوفه در طول خلافت امیرالمؤمنین علی(ع) نقش مهمی در تاریخ خلافت اسلامی ایفا نمودند. مسئلة اساسی که در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است شناخت دلایل حمایت اهل کوفه از امام(ع) در برهه هایی از خلافت وی و بررسی عوامل تداوم نیافتن آن توسّط گروه هایی از مردم این شهر است. سؤالات پژوهش عبارتند از: 1- تداوم نیافتن حمایت از امام(ع)، ریشه در چه عواملی داشت؟ 2- آیا عدالت امام با مناسبات اجتماعی – اقتصاد...

full text

مردم سالاری در حکومت امام علی (ع)

از نظر امام علی  (ع)، عرصۀ سیاسی حکومت حق محور، عرصه ای شایسته سالار است که در آن همۀ افراد جامعه باید موقعیت مشارکت در حکومت را داشته باشند؛ و حکومت بر اراده و حضور آنان متکی است. آن حضرت  (ع) به حکومت، به مثابۀ وسیله ای برای خدمت به مردم نگاه می کنند. پرهیز از خودکامگی، و تأکید بر مشاوره با مردم، وجه بارز حکومت آن امام  (ع) است. در این حکومت، از عامۀ مردم به مثابۀ ستون دین و سپر محکم دربرابر ...

full text

بازشناسی مفهومی شرطهالخمیس در زمان حکومت امام علی(ع)

شرطه‌الخمیس، واژه‌ مرکبی است که می‌تواند به عنوان یکی از مصادیق تشکیلات نظامی در تمدن اسلامی، مورد توجه قرار گیرد. جایگاه و کارکرد نظامی شرطهالخمیس، در زمان حکومت امام علی، در شماری از منابع تاریخی بازتاب یافته و مورد تأیید قرار گرفته است. اما برخی از منابع رجالی، تاریخی و حدیثی شیعه- یا متمایل به شیعه- با رویکردی متفاوت، آن را نهادی ویژه - و حتی مقدس- به شمار آورده‌اند و با تنگ گرفتن دایره شمو...

full text

ویژگی‌های حکومت توسعه‌یافته در پرتو رهنمودهای امام علی(ع)

بسیاری از کشور‌های درحال توسعه، به‌‌ویژه کشور‌های مسلمان مانند ایران اسلامی، به‌‌دنبال مدلی مناسب برای رسیدن به توسعۀ سیاسی پایدار هستند. جهان غرب، علی‌رغم موفقیت‌های فراوان در عرصۀ توسعة سیاسی، از بعد معنوی و انسانی دچار معضلات و مشکلات عدید‌ه‌ای در این حیطه است. آنچه سبب شد توسعۀ سیاسی در غرب با این مشکلات مواجه شود، نگاه تک‌بعدی و مادی غرب به انسان و خواسته‌های او است. مدل‌های پیاده‌‌شده در ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 4  issue 8

pages  40- 60

publication date 2014-03-05

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023